Thanh Hóa nâng cao chất lượng quế Thường Xuân, hướng tới xuất khẩu

Cây quế từ xa xưa được gắn với các tên gọi quế Trịnh Vạn, quế Ngọc Châu Thường, là sản phẩm nổi tiếng của huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Nhờ điều kiện địa lý đặc trưng nơi đây với địa hình chủ yếu là vùng núi có độ cao trung bình từ 150 m đến 700 m, với lượng mưa lớn cùng với nguồn nước dồi dào…, do đó chất lượng của quế Thường Xuân có đặc trưng riêng. Huyện Thường Xuân có số giờ nắng lớn từ 1.600 đến 1.900 giờ/năm, cùng với thổ nhưỡng tốt là loại đất feralit đỏ vàng giúp cây quế phát triển thuận lợi.

Sản phẩm quế Thường Xuân với đặc điểm là có mùi thơm nồng, mặt ngoài vỏ ít xù xì, màu nâu và nâu xám, có nhiều vết loang, cây càng già thì vết loang càng nhiều. Khi cạo một lớp mỏng ở đầu thanh quế có thể nhìn thấy các lớp dầu, nếm có vị cay hơi chát, khi pha với nước có màu trắng đục. Tinh dầu của quế Thường Xuân có độ cay đặc trưng riêng, khi nếm thử cảm nhận vị cay mạnh nhưng không quá nồng, hậu vị ngọt the.

Sản phẩm quế Thường Xuân đã được Cục Sở hữu trí tuệ Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý năm 2016. Hiện nay, sản phẩm quế Thường Xuân đã được tiêu thụ tại các chợ, siêu thị và các sàn thương mại điện tử.

Để nhân rộng trồng cây quế - cây dược liệu quý cho năng suất cao, Uỷ ban nhân dân huyện đã hướng dẫn các kiểm lâm viên đã xây dựng mô hình trồng thâm canh cây quế ngọc với mật độ cao từ 4.444 - 15.625 cây/ha, trên 7 ha tại 90 hộ gia đình của xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, đồng thời triển khai nhiều mô hình trồng, chăm sóc cây quế khác cho năng suất, chất lượng cao. Đến nay, dự án đã trồng được 90 ha thâm canh cây quế ngọc, đã xây dựng được mô hình trồng quế xen cây nông nghiệp với diện tích 10 ha và được người dân áp dụng thực hiện tại vườn nhà. Dự án này cũng đã hoàn thành mô hình chưng cất tinh dầu quế đạt tiêu chuẩn TCVN 6029:2008. 

Sản phẩm Quế Thường Xuân, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Để đảm bảo chất lượng quế bán ra năng suất hơn, Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên đã xây dựng được vườn ươm giống với 600 m² nhà ươm giàn che di động, có khoảng 2.000 m² giàn che cố định cùng hệ thống tưới bán tự động, với mục tiêu cung cấp trung bình 400.000 cây giống/năm.

Dự kiến đến năm 2025, Uỷ ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa nâng tổng diện tích quế ngọc lên 6.500 ha, hình thành các cơ sở sản xuất chế biến tinh dầu quế ngọc. Từ đó, tạo việc làm nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho người dân, hình thành mối liên hệ, liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và chính quyền.

Phát triển và nâng cao chất lượng, thực hiện đề án Bảo tồn và phát triển bền vững cây quế, thống kê đến nay huyện Thường Xuân đã phát triển thêm được 1.100 ha quế tập trung và trên 1 triệu cây quế trồng phân tán. Uỷ ban nhân dân huyện đã phát triển 2 sản phẩm “Tinh dầu quế” và “Quế thanh”. Dự kiến đến năm 2025, huyện Thường Xuân sẽ phát triển 9.000 ha cây quế tập trung và 3,5 triệu cây trồng phân tán.

Định hướng trong thời gian tới, Hội sản xuất kinh doanh quế Thường Xuân sẽ tập trung hoàn thành các mục tiêu là thu hút trên 60% người trồng quế tham gia. Đồng thời, chia sẻ kinh nghiệm về nhân giống, trồng, chăm sóc và thu hoạch. Tổ chức giao lưu, trao đổi kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh với các địa phương có truyền thống như Nghệ An, Quảng Nam, Yên Bái…

Huyện Thường Xuân với mục tiêu phát triển mô hình, cần chú trọng dựa trên tiềm năng tri thức bản địa của người dân khu vực miền núi, trong đó ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất các sản phẩm đặc sản, đặc hữu, có giá trị kinh tế cao. Đồng thời, phát triển các mô hình cây trồng, dược liệu gắn với phát triển du lịch nhằm gia tăng giá trị sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, cung ứng sản phẩm du lịch mới và phát triển thương hiệu quế hướng đến xuất khẩu.

Minh Thu