Hưng Yên nằm trong cái nôi của nền văn minh nông nghiệp lúa nước Bắc Bộ của người Việt từ hàng nghìn năm trước, nhiều nghề thủ công truyền thống của Hưng Yên đã ra đời và phát triển. Trong đó, có những làng nghề đã tồn tại với lịch sử lâu đời, có làng nghề mới chỉ khoảng vài chục năm nay song hầu hết đều có tiềm năng trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách. Những làng nghề nổi tiếng của Hưng Yên như: Hương xạ Cao Thôn, xã Bảo Khê, TP. Hưng Yên; Tương Bần, thị trấn Bần Yên Nhân, huyện Mỹ Hào; Trồng và chế biến dược liệu Nghĩa Trai, xã Tân Quang, huyện Văn Lâm; Nấu rượu Trương Xá, xã Toàn Thắng, huyện Kim Động; Làm đồ chơi Trung thu Ông Hảo, xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ; chạm bạc Huệ Lai, xã Phù Ủng, huyện Ân Thi; Làng nghề hoa, cây cảnh Xuân Quan huyện Văn Giang…
Hiện nay, tỉnh Hưng Yên có 54 làng nghề hoạt động. Các làng nghề hoạt động theo từng nhóm nghề khác nhau, với khoảng 11.300 cơ sở hoạt động sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm cho gần 33.000 lao động. Một số làng nghề hoạt động hiệu quả như: Làng nghề hoa, cây cảnh Xuân Quan (Văn Giang); làng nghề mộc Thụy Lân, xã Thanh Long (Yên Mỹ); làng nghề truyền thống đúc đồng Lộng Thượng, xã Đại Đồng (Văn Lâm)... Việc phát triển ngành nghề, làng nghề nông thôn đã khai thác tốt hạ tầng cơ sở, tận dụng được nguồn lao động, nguyên liệu tại chỗ của địa phương, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cải thiện và nâng cao đời sống người dân.
Một số làng nghề tiêu biểu:
Làng nghề Tương Bần, thị trấn Bần Yên Nhân, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên
Làng nghề tương bần Hưng Yên cách Hà Nội khoảng 25 km thuộc thị trấn Bần Yên Nhân, huyện Mỹ Hào, Hưng Yên. Nghề làm tương ở đây đã có từ lâu đời và nổi tiếng với hương vị đậm đà, thơm ngon. Tương bần được làm từ gạo nếp, đỗ tương và muối là những nguyên liệu có sẵn ở nông thôn Bắc Bộ.
Tương bần mang đậm hương vị quê hương với vị thơm của đỗ, gạo nếp, vị đậm đà của muối cùng sắc vàng óng ánh của đỗ tương. Cũng chính hương vị đặc biệt ấy mà món ăn này đã trở thành niềm tự hào của người dân địa phương. Ngày nay dù xã hội có sự phát triển vượt bậc cùng những món ăn mới ra đời ngày càng nhiều, nhưng tương bần vẫn luôn là một món nước chấm được ưa chuộng trong mâm cơm của nhiều gia đình thôn quê Bắc Bộ.
Sản phẩm tương của làng nghề tương bần Yên Nhân
Hiện nay, làng nghề tương bần thị trấn Bần Yên Nhân, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên có khoảng 300 lao động làm nghề. Tương bần được các hộ gia trình trong làng sản xuất theo phương pháp truyền thống được truyền từ đời này qua đời khác, đã có nhiều hộ làm nghề nấu tương suốt vài chục năm. Công đoạn làm tương khá tỉ mỉ và mất nhiều thời gian. Để cho ra đời những mẻ tương thơm nức, vàng ươm thì đòi hỏi nhiều kỹ thuật và kinh nghiệm, thời gian trung bình để nấu được một mẻ tương mất tầm khoảng 1 đến 2 tháng.
Làng nghề trồng và chế biến dược liệu Nghĩa Trai, xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên
Làng dược liệu Nghĩa Trai, xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên nổi tiếng với nghề trồng, chế biến, buôn bán cây thuốc nam, thuốc bắc. Đã từ rất lâu người dân cả trong và ngoài tỉnh biết tới Nghĩa Trai như một “vựa dược liệu” phong phú. Từ những loại bình dân như: tía tô, kinh giới, mã đề... đến nhiều loại thuốc quý: cúc hoa, kim tiền thảo, hoắc hương... Trồng, chế biến dược liệu và hành nghề y vốn là truyền thống lâu đời của làng. Đến nay, trên 70% diện tích canh tác của thôn được sử dụng để trồng cây dược liệu.
Mỗi năm người dân ở Nghĩa Trai chế biến và bán hàng nghìn tấn dược liệu đủ loại. Việc chế biến dược liệu đòi hỏi sự tỉ mỉ và kỹ thuật nhất định thì chất lượng dược liệu mới bảo đảm. Sau khi thu hoạch, dược liệu đều được sơ chế sạch sẽ, thái nhỏ rồi phơi khô dưới nắng tự nhiên hoặc sấy trên lò. Những gia đình chế biến quy mô nhỏ mỗi năm từ 30 đến 50 tấn, còn những hộ lớn mỗi năm chế biến hàng trăm tấn. Thị trường chủ yếu của Nghĩa Trai là những đại lý dược ở các thành phố lớn, các công ty dược: Traphaco, Bảo Long... và xuất khẩu sang Trung Quốc.
Hiện nay, huyện Văn Lâm có 120 – 130 ha trồng cây dược liệu các loại như: cúc chi, hoài sơn, ngưu tất, cốt khí, kinh giới, tía tô, đinh lăng... Những năm qua, huyện đã đầu tư hỗ trợ phát triển vùng sản xuất cây dược liệu tại nhiều xã trên địa bàn. Trong đó, các mô hình trồng cây dược liệu ở xã Tân Quang, trồng đinh lăng ở xã Việt Hưng, trồng lạc đen ở xã Minh Hải... đã bước đầu thành công và mở ra triển vọng mới. Thời gian tới, huyện tiếp tục mở rộng các vùng chuyên canh trồng cây dược liệu, đồng thời xây dựng mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm.
Làng nghề hoa, cây cảnh Xuân Quan, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên
Những năm gần đây, làng hoa Xuân Quan, xã Xuân Quan, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên đã trở thành cái tên quen thuộc được nhiều du khách gần xa tìm đến. Cách Hà Nội chỉ hơn 20 km, làng hoa ven sông với đủ loại hoa, cây cảnh khoe sắc đã trở thành điểm ghé chân của khá đông người dân Thủ đô, nhất là vào dịp lễ, Tết, cuối tuần.
Sản phẩm hoa của làng hoa Xuân Quan Văn Giang
Hiện nay, nghề trồng hoa đã thu hút trên 900 hộ gia đình trong xã tham gia, hơn 60% diện tích đất canh tác của xã dành cho hoa và cây cảnh. Tổng lợi nhuận từ hoa, cây cảnh của xã mỗi năm lên đến con số 200 tỷ đồng. Mức thu nhập hàng năm sau khi trừ mọi chi phí của các hộ trồng hoa hộ ít cũng 300 triệu đồng, hộ nhiều lên tới cả chục tỷ đồng.
Làng hoa Xuân Quan, huyện Văn Giang nổi tiếng với hoa chậu, hoa giỏ treo, hoa thảm, với hơn 100 chủng loại hoa. Hiện nay, Xuân Quan đã trở thành vùng trồng hoa, cây cảnh lớn nhất tỉnh Hưng Yên, với khoảng 140 ha trồng hoa, cây cảnh, cây công trình, đang mở ra tiềm năng lớn, mang lại thu nhập cao cho người dân. Bằng sự sáng tạo, khéo léo và biết ứng dụng công nghệ cao của người trồng hoa, hoa Xuân Quan đẹp, bền có tiếng, được xuất bán đi khắp các tỉnh, thành phố. Nghề trồng hoa, cây cảnh của xã đã tạo việc làm cho hơn 1.000 lao động có việc làm và thu nhập ổn định.
Nguồn: VITIC tổng hợp