Ninh Thuận: Nhân rộng mô hình cây ăn trái có giá trị kinh tế cao

Ninh Thuận gia tăng giá trị sản xuất từ nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

Để ứng phó với điều kiện khí hậu không thuận lợi, thực hiện Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp tầm nhìn đến năm 2030, tỉnh Ninh Thuận sẽ tập trung mở rộng diện tích trồng nho, táo tại các huyện Ninh Hải, Ninh Phước, Ninh Sơn, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm.

Diện tích cây ăn quả của Ninh Thuận khoảng 5.951 ha, tập trung ở các huyện Ninh Phước, Ninh Sơn, Thuận Nam và TP. Phan Rang - Tháp Chàm. Các trái cây chủ lực của tỉnh Ninh Thuận gồm: nho, táo, bưởi da xanh, bơ, măng cụt, chôm chôm, mít, xoài… Diện tích nho là 1.249 ha chiếm 21% diện tích cây ăn quả của tỉnh, năng suất đạt 225.8 ta/ha, sản lượng đạt hơn 28 nghìn tấn; Diện tích táo xanh là 1.017 ha, chiếm 17.1% diện tích cây ăn quả, năng suất 293 tạ/ha, sản lượng đạt hơn 30 nghìn tấn; và một số cây ăn quả đặc sản như sầu riêng, măng cụt, bơ, mãng cầu ta, xoài, mít… có diện tích khoảng 3.685 ha.

Ninh Thuận áp dụng công nghệ cao vào sản xuất cây ăn trái

Để thay đổi lối sản xuất cũ, lạc hậu, hiệu quả kém, tỉnh Ninh Thuận đã đẩy mạnh phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp. Theo đó, tỉnh đã huy động và xây dựng nhiều mô hình ứng dụng khoa học công nghệ, công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp trên các lĩnh vực, như: giống cây trồng; ứng dụng công nghệ nhà màng (công nghệ tưới nước tiết kiệm kết hợp với tưới phân qua hệ thống). Nhờ vậy, chất lượng sản phẩm được nâng cao, năng suất trên cùng đơn vị diện tích gia tăng. Hiện tỉnh Ninh Thuận đang ưu tiên phát triển các loại cây ăn trái đặc trưng của địa phương.

Nhằm nâng cao cả lượng và chất cho cây ăn trái, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận giao Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển Nông nghiệp Nha Hố nghiên cứu các tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến ứng dụng vào sản xuất cây nông nghiệp nói chung và cây ăn trái nói riêng. Theo đó, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển Nông nghiệp Nha Hố đã xây dựng thành công các mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất các cây trồng có lợi thế của địa phương như: trái nho, táo, chanh không hạt… trên quy mô lớn. Theo đánh giá bước đầu, giá trị sản xuất trên các mô hình ứng dụng công nghệ cao dao động khoảng từ 650 – 900 triệu đồng/ha/năm. Mô hình đã được giới thiệu và chia sẽ rộng rãi với người dân, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Để mô hình ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp được nhân rộng, tỉnh Ninh Thuận giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức các lớp tập huấn cho nông dân và các cán bộ địa phương tham gia liên kết. Đến nay, các địa phương trên địa bàn tỉnh cũng đến tham quan, học tập và nhân rộng ứng dụng vào trong hoạt động sản xuất của địa phương.

Nhận thấy mô hình sản xuất cây ăn trái gắn với công nghệ cao mang lại giá trị kinh tế, tỉnh Ninh Thuận phấn đấu đến năm 2025 sẽ có từ 3 – 5 vùng đáp ứng các điều kiện, tiêu chí công nhận là vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Cụ thể, tỉnh mở rộng diện tích sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao toàn tỉnh đạt trên 1.000 ha. Đồng thời, tỉnh cũng sẽ hỗ trợ hình thành từ 2-3 doanh nghiệp nông nghiệp trên địa bàn tỉnh được công nhận doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao… Ngoài ra, tỉnh Ninh Thuận cũng đặt mục tiêu có ít nhất 30 dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao hoạt động có hiệu quả. Theo đó, tỉnh ưu tiên phát triển gắn với mở rộng thị trường tiêu thụ đối với một số sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu, đặc thù của tỉnh để hướng đến xuất khẩu, phấn đấu có ít nhất 1 sản phẩm được xuất khẩu, nhất là các sản phẩm từ cây nho.

Do đó, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp mã số vùng trồng cho một số sản phẩm nông nghiệp. Từ đầu năm 2022, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã cấp các mã số vùng trồng cho các hộ nông dân, doanh nghiệp gồm:

- Mã số vùng trồng chanh không hạt LA.32.01.01.001.ENG xuất khẩu sang Anh và mã số LA.32.01.01.001.RUSS xuất khẩu sang Nga, với diện tích 23,3 ha, sản xuất tại tại xã Lương Sơn (Ninh Sơn) cho Công ty TNHH MTV THE FRUIT REPUBLIC Cần Thơ;

- Mã số vùng trồng măng tây xanh tại thôn Nha Hố, xã Nhơn Sơn (Ninh Sơn) với diện tích 30 ha cho Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nha Hố;

- Mã số vùng trồng dưa lưới tại Thôn 3, xã Nhị Hà (Thuận Nam) với diện tích 1.3 ha cho Công ty TNHH Fara Farm.

Để việc cấp mã số vùng trồng đạt hiệu quả hơn, cần tăng cường kiểm soát tình hình sản xuất, chất lượng sản phẩm và truy xuất nguồn gốc. Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ tham mưu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để đề xuất ban hành các chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển ở các vùng trồng theo quy mô sản xuất hàng hóa đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu. Bên cạnh đó, thực hiện công tác thiết lập và quản lý vùng trồng; thực hiện các chương trình giám sát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, áp dụng các biện pháp quản lý sức khỏe cây trồng và duy trì chất lượng của vùng trồng đã được cấp mã số.

Sau khi được cấp mã số vùng trồng, các doanh nghiệp sẽ tiếp tục cải tiến và ứng dụng các công nghệ cao, máy móc thiết bị hiện đại vào trong sản xuất. Để các sản phẩm đáp ứng các nhu cầu xuất khẩu, các doanh nghiệp xây dựng các phương án đầu tư sản xuất nguồn nguyên liệu phong phú theo tiêu chuẩn VietGAP, Global, nâng cấp cải tiến thiết bị và công nghệ xử lý sản phẩm tự động, áp dụng sản xuất sạch trong quy trình chế biến.

Nâng tầm thương hiệu nho Ninh Thuận, sẵn sàng mở rộng thị trường vươn ra thế giới

Ninh Thuận nổi tiếng cả nước với trái nho, diện tích canh tác trên 1.000 ha, năng suất 256,8 tạ/ha/vụ, sản lượng dao động từ 25.000 – 30.000 tấn/năm. Nhờ hiệu quả kinh tế mang lại, cây nho được ngành Nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận tập trung nghiên cứu, thực hiện các giải pháp phát triển đồng bộ, hướng đến nâng tầm sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe, vươn tầm quốc tế.

Hình ảnh: Vườn nho trồng theo mô hình ứng dụng công nghệ cao

Trong cơ cấu giống sản xuất, toàn tỉnh hiện có 3 giống nho ăn tươi chính: Giống nho Red Cardinal phục tráng (chiếm 64,5% diện tích nho toàn tỉnh) đã tồn tại gần 40 năm; giống NH01-48 (chiếm 33,4%) được đưa vào sản xuất từ năm 1997 và giống nho NH01-152 (chiếm 1,9%) mới được đưa vào sản xuất có chất lượng tốt. Phần nhỏ diện tích còn lại là các giống nho chế biến rượu. Để đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng, tỉnh Ninh Thuận mở rộng diện tích và đa dạng hóa chủng loại.

Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lựa chọn các giống nho mới, đặc biệt là các giống nho không hạt, quả dài, to, ngọt. Qua quá trình thử nghiệm, các giống nho trên cho năng suất, chất lượng cao, màu sắc, hương vị quả đặc trưng phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng và khả năng kháng một số sinh vật gây hại cao hơn các giống truyền thống. Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Thuận đã xúc tiến, hỗ trợ các hộ nông dân tại các địa phương có diện tích đất thích nghi cao như: Phước Thuận, Phước Sơn, Phước Vinh (Ninh Phước), Nhơn Sơn (Ninh Sơn)..., trồng thử nghiệm các giống nho mới trong nhà màng theo mô hình nông nghiệp công nghệ cao như: Nho sữa, mẫu đơn (NH01-212), ngón tay đen, không hạt (NH04-102), nho kẹo (NH01-26), Hạ đen (NH04-195)..., sản phẩm bước đầu nhận được những phản hồi tích cực từ người tiêu dùng và các chuyên gia.

Trong bối cảnh sản xuất cây ăn trái ngày càng chịu sự cạnh tranh của thị trường trong và ngoài nước, việc khai thác và nhân rộng các giống nho mới của tỉnh Ninh Thuận được coi là hướng đi đúng đắn, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, hướng đến xuất khẩu. Theo đó, nhiều hộ gia đình đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, tiến tới GlobalGap, sản xuất an toàn sinh học, hữu cơ.

Để trái nho Ninh Thuận xuất khẩu thành công vào các thị trường có yêu cầu cao, ngành Nông nghiệp tỉnh đã và đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi, khuyến khích, hỗ trợ, hướng dẫn tận tình cho nông dân, doanh nghiệp. Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận đã ban hành Nghị quyết về tiếp tục đẩy mạnh phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân tỉnh về ban hành Quy định chính sách hỗ trợ thu hút đầu tư nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2021-2030; được hiện thực hóa tại Đề án đẩy mạnh phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và chính sách hỗ trợ thu hút đầu tư nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2021-2030 và Đề án phát triển cây nho không hạt (quả dài, to, ngọt) tại tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030.

Định hướng phát triển cây ăn trái của tỉnh Ninh Thuận trong thời gian tới

Nhận thấy mô hình phát triển cây ăn trái gắn với việc áp dụng công nghệ sản xuất cao mang lại hiệu quả kinh tế, tỉnh Ninh Thuận sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân để thay đổi tư duy sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tỉnh Ninh Thuận cũng khuyến khích việc nhân rộng mô hình chuyển đổi cây trồng hiệu quả có chính sách hỗ trợ người dân tham gia chuyển đổi cây trồng. Theo đó, tỉnh sẽ hỗ trợ giống, vật tư nông nghiệp cho các hộ dân bị thiệt hại do tác động của hạn hán; tập huấn kỹ thuật sản xuất, đồng thời tạo điều kiện cho các hợp tác xã, doanh nghiệp, người dân tham gia liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để tăng thu nhập từ hoạt động chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Thuận cũng tập trung chỉ đạo tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị tạo chuyển biến tích cực, khuyến khích và hỗ trợ người dân quy hoạch các vườn cây ăn trái (nho, táo, dưa lưới …) kết hợp với du lịch. Hiện mô hình du lịch nông nghiệp đang có những tác động tích cực với kinh tế địa phương, hỗ trợ, làm tăng thêm giá trị các sản phẩm nông nghiệp, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân ở Ninh Thuận. Đơn cử như: các tour tham quan các trang trại táo, nho (huyện Ninh Phước); vườn trái cây sinh thái Lâm Sơn (huyện Ninh Sơn); tham quan, chụp ảnh cánh đồng cừu An Hòa, Phước Trung (huyện Ninh Hải, Bác Ái); tour tham quan vườn cây ăn quả Phước Bình; mô hình tham quan vườn dâu tây; mô hình khu du lịch văn hóa sinh thái hồ sen gắn với tìm hiểu văn hóa đồng bào Chăm (huyện Ninh Phước)... đã thu hút một lượng lớn du khách tới tham quan, trải nghiệm.

Hồng Thanh