Cao Bằng: Duy trì và phát triển nghề làm giấy bản

Nghề làm giấy bản đã xuất hiện tại Cao Bằng hàng trăm năm. Giấy bản được người Tày, Nùng và một số dân tộc thiểu số khác ở thôn Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng sử dụng để ghi chép gia phả dòng họ, ghi lại các giai điệu dân ca và truyện cổ dân gian... Ngoài ra, giấy bản còn được được sử dụng làm vàng mã, trang trí nhà cửa, viết chữ Nho và chữ Hán trong lĩnh vực tâm linh.

 Sản xuất giấy bản qua nhiều công đoạn, đầu tiên người dân phải thu cây giấy dó từ trong rừng về bóc vỏ sạch, phơi một ngày rồi ngâm nước một ngày để làm mềm. Sau đó, cây giấy được đem ngâm vào nước vôi rồi cuốn lại thành một cục và nung trong một ngày, khi nung xong, người thợ lấy ra và rửa sạch cây giấy, ngâm lại để làm mềm. Bước tiếp theo đập cây giấy cho tới khi nhũn ra, đổ nguyên liệu xuống bể đá và khuấy đều cho tan ra, rồi trộn thêm cây nhớt vào hỗn hợp này. Khi bột giấy đã trở thành hỗn hợp mịn, người thợ sẽ múc hỗn hợp này lên các khuôn, mỗi khuôn sẽ tạo thành một tờ giấy, người thợ đem các tờ giấy đặt trong khuôn ép để khô trong khoảng hai tiếng, sau đó mang dán lên tường hoặc bề mặt khác cho khô.

Nghề làm giấy bản là một nghề truyền thống, nhiều hộ dân trong làng vẫn tiếp tục duy trì và phát triển nghề này. Ngày nay, giấy bản được sử dụng đa dạng hơn, người dân dùng để bọc các loại bánh, xôi, bỏng ngô, thóc... hoặc để lau chùi đồ đạc.

Hình ảnh người dân làm giấy bản

Giấy bản được sản xuất từ nguyên liệu tự nhiên, với các đặc tính như xốp, nhẹ, dai và bền, không gây hại cho sức khỏe và môi trường. Một tệp giấy bản khoảng hai mươi tờ thường bán buôn với giá 15.000 đồng/tệp. Giấy bản được bán trong những ngày chợ phiên, các dịp lễ, tết hoặc để cung cấp cho các gia đình hoặc hợp tác với các thương lái phân phối trong tỉnh và bán ra các tỉnh, thành phố lân cận để phục vụ người tiêu dùng.

Hiện nay, có nhiều hộ gia đình vẫn tiếp tục duy trì nghề làm giấy bản. Người dân làm nghề không cần vốn nhiều do nguyên liệu sản xuất có sẵn trong tự nhiên, chỉ cần chịu khó, cần cù là có sản phẩm mang lại nguồn thu nhập. Vì vậy, nghề làm giấy bản ở xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng luôn được chính quyền địa phương và người dân duy trì và phát triển, tạo ra nguồn thu nhập, nâng cao đời sống cho cư dân địa phương.

Để giữ gìn nghề làm giấy bản truyền thống, trong thời gian tới huyện Hà Quảng chú trọng khai thác thế mạnh của địa phương tại các điểm di tích, địa danh lịch sử. Đồng thời, xây dựng chương trình phát triển mô hình du lịch gắn với thăm quan trải nghiệm nghề làm giấy bản nhằm quảng bá, đưa nghề truyền thống trở thành một điểm sáng nhằm thu hút khách du lịch.

Ngọc Điệp