Bưởi năm roi Vĩnh Long – từng bước tạo dựng thương hiệu

Bưởi Năm Roi Vĩnh Long là một trong những đặc sản Vĩnh Long, xuất phát từ xã Mỹ Hòa, huyện Bình Minh. Vùng đất Bình Minh được bồi đắp phù sa từ sông Hậu, sông Măng Thít và sông Trà Von. Chính đây là điều kiện địa hình thuận lợi để tạo ra giống bưởi ngon nổi tiếng như vậy.

Thêm vào đó, điều kiện thời tiết nơi đây cũng thuận lợi cho quá trình sinh trưởng, phát triển tốt nhất của giống bưởi Năm Roi. Từ tháng 9 đến tháng 12 là những tháng ít mưa rơi vào giai đoạn ra hoa, thu hoạch của cây.

Trong giai đoạn này, cây chỉ cần ít nước để kích thích hoa nở và giữ được hàm lượng tối đa các dưỡng chất. Những tháng mưa nhiều như tháng 6, 7 lại ứng với giai đoạn tích lũy đường, vitamin C và nước cho quả.

Cây bưởi Năm Roi tại Mỹ Hòa có thể cho quả đến 20 năm. Một số vườn bưởi “cổ thụ” vẫn sum xuê quả ngọt. Mùa thu hoạch bưởi thường bắt đầu từ tháng 9 kéo dài đến đầu năm tiếp theo. Mỗi công (tên gọi cho 1.000m2) bưởi Năm Roi hàng năm thu hoạch được từ 4 tấn trở lên.

Tuy có nguồn gốc từ Phú Hữu – Hậu Giang, nhưng bưởi Năm Roi lại rất thích nghi với đất ngọt phù sa ở vùng bên sông Hậu. Đặc biệt, xã cù lao Mỹ Hòa (huyện Bình Minh – Vĩnh Long) đã trở thành vùng chuyên canh bưởi Năm Roi với 1.220ha đạt tỷ lệ trên 80% đất sản xuất và cho sản lượng khoảng 40.000 tấn/ năm.

Bưởi Năm Roi có hình quả lê, thân tròn, đầu hơi thon và có núm nặng khoảng 1,2kg đến 1,4kg. Quả chín có màu vàng ngả xanh, vỏ mỏng, ruột trắng, thịt mềm, mọng nước. Tuy mọng nước, nhưng múi bưởi rất dễ tách, vị ngọt dịu hơi dôn dốt chua, mùi thơm, để càng lâu ăn càng ngon.

Giống bưởi này khi chín thường không có hạt hoặc chỉ có ít hạt lép nhỏ. Đây là điểm nổi bật tạo sự khác biệt giữa bưởi Năm Roi trồng tại Bình Minh và bưởi trồng tại các vùng khác.

Hơn nữa, tại đây bưởi được trồng theo những quy định nghiêm ngặt về kỹ thuật chăm sóc, bảo quản và thu hoạch. Mỗi cây bưởi đều có hồ sơ riêng ghi đầy đủ quá trình chăm sóc, ngày bón phân, phun thuốc… nên chất lượng trái bưởi tại Bình Minh – Vĩnh Long được đánh giá rất cao.

Ngoài dùng làm món tráng miệng, bưởi Năm Roi còn dùng để chế biến thành chè hay chiết xuất tinh dầu làm mỹ phẩm… Trong các dịp lễ, tết, nhiều gia đình chọn bưởi này để trưng bày trong mâm ngũ quả.

Bưởi Năm Roi (Vĩnh Long) nổi tiếng từ lâu và được người tiêu dùng ưa thích

Bưởi Năm Roi Bình Minh là loại trái cây ngon nổi tiếng và đặc sản thế mạnh có có tiềm năng xuất khẩu của tỉnh Vĩnh Long.

Năm 1969, trong kỳ hội chợ triển lãm của miền Nam, bưởi Năm Roi của chú Mười Tước được tặng huy chương vàng. Hai mươi bảy năm sau, bưởi Năm Roi vẫn giành được giải nhất.

Đây là tấm huy chương vàng đầu tiên dành cho đặc sản cây trái miền Tây Nam Bộ nên từ đó danh tiếng bưởi Năm Roi được nhiều người biết đến. Năm 1988, Hội chợ triển lãm toàn quốc tặng thưởng thêm một huy chương vàng cho bưởi Năm Roi trong niềm tự hào của nhân dân huyện Bình Minh.

Hiện nay, bưởi Năm Roi là loại quả đặc sản đem lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ nông dân tỉnh Vĩnh Long. Người dân đã thực hiện qui trình trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản sản phẩm theo tiêu chuẩn Global GAP. Mặt khác, địa phương cũng đã xây dựng và nhân rộng mô hình “hợp tác xã, doanh nghiệp liên kết với nhà vườn trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm”, hướng đến mục tiêu xuất khẩu bền vững loại quả này.

Diện tích trồng bưởi Năm Roi không ngừng mở rộng

Những năm gần đây, trái bưởi Năm Roi cho hiệu quả kinh tế tương đối cao và ổn định nên nhiều nông dân thị xã Bình Minh đã tập trung cải tạo lại diện tích vườn già cỗi và đất trồng lúa kém hiệu quả để mở rộng diện tích trồng bưởi Năm Roi.

Từ năm 2017 đến nay, bà con nông dân thị xã đã cải tạo và trồng mới được trên 57ha bưởi Năm Roi, tập trung nhiều ở các xã Đông Thành, Thuận An và Đông Bình; nâng tổng diện tích vườn cây ăn trái hiện có của thị xã lên trên 3.400ha, trong đó cây bưởi Năm Roi chiếm diện tích khá lớn, gần 2.100ha, chủ yếu được trồng chuyên canh ở xã Mỹ Hòa và các xã lân cận.

Trong tương lai, tỉnh Vĩnh Long cũng đầu tư mở rộng phát triển diện tích trồng bưởi ở nhiều huyện, đặc biệt là vùng chuyên canh bưởi 5 roi huyện Bình Minh, tăng cường đầu tư chuyển giao các kỹ thuật sản xuất, chăm sóc cây theo quy trình GAP, đầu tư nhiều trong khâu thu hoạch và bảo quản nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu.

Hiện thị xã Bình Minh có 18 đầu mối tiêu thụ bưởi Năm Roi cung cấp cho thị trường các chợ đầu mối và siêu thị ở TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ và xuất khẩu ra nước ngoài. Với sản lượng đưa ra thị trường khoảng 26.000 tấn bưởi mỗi năm, mức giá bình quân thương lái mua vào tương đối cao từ 20.000- 35.000 đồng/kg, sau khi trừ các khoản chi phí, nông dân có thu nhập bình quân trên 300 triệu đồng/ha/năm.

Đáng chú ý, bên cạnh việc mở rộng diện tích trồng bưởi Năm Roi, để tăng thêm giá trị cho trái bưởi, trong những năm gần đây, dưới bàn tay tài hoa của những người nông dân Nam Bộ, nhiều ý tưởng độc đáo đã được hình thành từ trái bưởi Năm Roi tạo nên. Những cặp bưởi hồ lô, bưởi hình bàn tay phật… là những sản phẩm có được sức hút rất mạnh trong dịp tết đến, xuân về mang lại thu nhập cao cho những người dân miệt vườn nơi đây.

Bưởi năm roi Vĩnh long vươn ra thị trường thế giới

Trước đây, việc trồng bưởi Năm Roi chỉ manh mún, nhỏ lẻ ở từng hộ trong vùng, tuy nhiên, nhận thức được giá trị của loại quả này, việc trồng bưởi tập trung và đúng chu trình đã được người dân nơi đây cảm hóa và thành lập theo nhóm. Do đó, năm 2016, hợp tác xã (HTX) bưởi Năm Roi Mỹ Hòa thành lập, chính thức hoạt động vào tháng 4/2007 với 47 hộ sáng lập viên trên diện tích 50ha. Tháng 5/2007, công ty TNHH Metro Cash & Carry Việt Nam cùng tổ chức hợp tác Đức (GTZ) hỗ trợ HTX sản xuất bưởi Năm Roi theo tiêu chuẩn Eurep GAP (nay là Global GAP). Qua nhiều lần đánh giá nghiêm ngặt, ngày 19/9/2008 tổ chức đánh giá thẩm định tiêu chuẩn quốc tế (SGS) tại Việt Nam chính thức cấp cho HTX bưởi Năm Roi Mỹ Hoà chứng nhận đạt tiêu chuẩn Global GAP đối với 26 hộ tham gia với diện tích là 23,49ha.

Kể từ đó, bưởi Năm Roi Vĩnh Long không chỉ được người tiêu dùng biết đến mà cả người nước ngoài đến tìm hiểu và đặt mua. Được biết, thị trường bưởi miền Tây xuất khẩu sang châu Âu bắt đầu được xây dựng từ năm 2004, đến năm 2007 mới tìm được đối tác bên Đức và xuất khẩu container đầu tiên, dần dần, thị trường được mở rộng sang các nước khác. Riêng ở thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long có gần 25 cơ sở chuyên thu mua, cung cấp bưởi Năm Roi cho các chợ đầu mối, siêu thị trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài.

Ngày 29/8/2013, bưởi Năm Roi đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, qua đó khẳng định thương hiệu và mục tiêu vươn đến nhiều thị trường trong cũng như ngoài nước.

Trong năm 2017, nước ta xuất khẩu hơn 10.000 tấn bưởi, tăng gấp hai lần so với năm 2016. Xuất khẩu bưởi cũng ghi nhận bước tiến vượt bậc khi loại trái cây đặc sản này có mặt ở hầu hết thị trường khó tính như: Mỹ, EU, Canada và các nước Trung Đông, Saudi Arabia.

Bưởi Năm Roi đang trong quá trình quảng bá thương hiệu mạnh mẽ với sự có mặt trong các cuộc triển lãm nông nghiệp, Hội chợ, được bán trong các cửa hàng, siêu thị và cả đem xuất khẩu…

Đáng chú ý, ngay từ đầu năm 2018, bưởi năm roi Vĩnh Long đã được Viettel đồng ý dán tem điện tử của tập đoàn lên trái bưởi để xác thực nguồn gốc cho thương hiệu nổi tiếng này. Đây là lần đầu tiên Viettel làm thí điểm, nâng uy tín, thương hiệu cho một sản phẩm rau quả Việt tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Khó khăn lớn nhất của hàng nông sản Việt xuất khẩu đó là việc tạo nên thương hiệu sản phẩm, trong đó, truy xuất nguồn gốc sản phẩm mới là vấn đề cốt lõi, bởi người tiêu dùng nước ngoài thường có thói quen sử dụng sản phẩm có tem-bảo chứng cho độ chuẩn của sản phẩm. Bưởi Năm Roi Mỹ Hòa còn thiếu những điều kiện như thế nên sản phẩm xuất khẩu của họ chưa đáp ứng với kỳ vọng của người tiêu dùng. Việc bưởi năm roi Mỹ Hòa Tập đoàn Viettel lựa chọn ký hợp tác đầu tiên tại Đồng bằng sông Cửu Long là một tín hiệu tốt để bưởi năm roi Mỹ Hòa từng bước tạo dựng thương hiệu của mình ở thị trường trong nước cũng như thị trường xuất khẩu.

Nguồn: VITIC